Werkt hulp echt?

Extreme armoede is flink afgenomen. Anderhalve eeuw geleden leefden bijna acht op de tien mensen in grote armoede. In 1981 waren nog vijf op de tien mensen extreem arm. En vandaag zijn dat er minder dan een op de tien.

Sinds 1990 ontsnapten 47 miljoen mensen per jaar aan extreme armoede

Deze vooruitgang is zeer ongelijk verdeeld. In Azië is de vooruitgang spectaculair. In China is de armoede vrijwel verdwenen. Ook in Latijns-Amerika is de armoede sterk verminderd. Nu gaat het hard in India. Maar in Afrika ten zuiden van de Sahara, leeft nog een op de drie mensen in grote armoede.

Bij Wilde Ganzen meten we jaarlijks hoeveel mensen profijt hebben van de projecten die we steunen. In 2023 waren dat maar liefst 881.883 mensen. Ook checken we hoeveel projecten er zonder buitenlandse steun in stand kunnen worden gehouden (74% in 2023).

Vraag maar eens aan Ezéchiel Kasereka Katwere uit de Democratische Republiek Congo of ontwikkelingssamenwerking werkt. Hij kon niet lezen en schrijven, kreeg een cursus van de lokale organisatie ACPDI en is nu een timmerman in zijn eigen dorp. Of vraag het aan Eamonn Hanson die met zijn stichting KETSO bomen kweekt in zijn geboorteland Sierra Leone.

Dankzij grote vaccinatiecampagnes is kindersterfte wereldwijd met 60% gedaald

Ontwikkelingssamenwerking leverde de afgelopen decennia enorme resultaten op. Pokken werd uitgeroeid en gevaarlijke ziektes als polio zijn sterk op hun retour. Zonnepanelen brachten elektriciteit voor miljoenen huishoudens in Mozambique, Kenia en andere landen.

De introductie van nieuwe zaden en irrigatietechnieken zorgen voor betere oogsten. Steeds meer kinderen gaan naar school. Het aantal kindhuwelijken en meisjesbesnijdenissen neemt af en steeds meer werknemers leren hoe ze een fatsoenlijk loon kunnen eisen.

Bij Wilde Ganzen zien we dagelijks de successen van de projecten die onze donateurs steunen. Je kan de verhalen zelf lezen. Met het trainingsprogramma Change the Game Academy zorgen we dat de organisaties achter deze projecten minder afhankelijk worden van buitenlandse hulp én dat ze hun eigen overheid aanspreken op hun verantwoordelijkheid.

Het is een illusie te denken dat je met ontwikkelingssamenwerking alleen armoede de wereld uit kan helpen. Armoede hangt samen met slecht bestuur, met oorlogen en met conflicten, met een ongunstig klimaat en met droogte en overstromingen. Armoede is verbonden met de ligging van een land, met een gebrek of juist een overdaad een grondstoffen, met sociale ongelijkheid en met achterstelling van vrouwen. De lijst is lang.

Een deel van de oorzaken van armoede ligt in rijke landen

De landbouw- en handelspolitiek van de Europese Unie en Amerika heeft schadelijke bijeffecten voor boeren in het Zuiden. Door belastingontwijking van internationale bedrijven lopen overheden miljarden dollars mis. Het klimaatprobleem, grotendeels veroorzaakt door het rijkere deel van de wereld, verergert droogte en overstromingen in het arme deel.

Daarom steunt Wilde Ganzen kleine lokale organisaties. Met trainingen krijgen zij tools om voor zichzelf op te komen bij hun overheid en moedigen we hen aan om in eigen land meer donateurs te werven. Zo staan deze organisaties sterker. Met het programma Strengthen the Roots versterken we lokale gemeenschappen in bedreigde natuurgebieden. En met Connect for Global Change moedigen we projecten aan die burgers in Europa betrekken bij wereldwijde problemen.

Hoeveel geld er door corruptie verloren gaat, weet niemand. Dat er geld verloren gaat door corruptie is zeker. Lage inkomenslanden hebben vaak zwakke instituties met minder controle, en dat maakt het risico op corruptie groter. Maar ontwikkelingssamenwerking kan ook bijdragen aan de bestrijding van corruptie. Zo helpt Nederland Afrikaanse en Aziatische landen met het opbouwen van nationale Rekenkamers, het verbeteren van het politie- en justitieapparaat en het transparant maken van aanbestedingsprocedures.

Het is verspilling van geld en mankracht als je elk project tot in detail wilt controleren

Bij Wilde Ganzen vragen we aan lokale organisaties om hun uitgaven te verantwoorden. Maar hoe meer we vragen, hoe meer tijd en geld onze partnerorganisaties kwijt zijn aan administratie. Daarnaast zijn we van mening dat onze partners heel goed weten hoe geld besteed moet worden. Het eindresultaat is daarbij belangijker dan de details. Wij werken liever op basis van vertrouwen, dan op basis van wantrouwen. Onze medewerkers controleren de rekeningen, evalueren samen met de lokale organisatie het eindresultaat en we brengen regelmatig werkbezoeken aan projecten. Bij vermoedens van fraude wordt uitgezocht wat er mis is. In ons jaarverslag lees je hier meer over.

Ontwikkelingsorganisaties evalueren doorlopend hun inzet. En wetenschappers evalueren weer wat er uit deze onderzoeken komt. Zij laten zien dat ongeveer driekwart van de ontwikkelingsprojecten zijn doelstelling haalt. De meeste projecten gaan gewoon goed. De studies laten bovendien zien dat ontwikkelingssamenwerking bijdraagt aan economische groei.

Nederlandse ontwikkelingssamenwerking is ‘effectief en efficiënt’

Concrete en tastbare projecten zijn vaak bijzonder succesvol. Wilde Ganzen werkt samen met de Radboud Universiteit in Nijmegen om onze inzet en die van de particuliere organisaties waar we mee samenwerken te evalueren. Uit dit onderzoek blijkt dat acht van de tien projecten na tien jaar nog steeds bestaan. Over deze duurzame ontwikkeling kunnen hoogleraar Sara Kinsbergen en directeur Kees de Jong je meer vertellen.

Een veel geuite kritiek op ontwikkelingssamenwerking is dat ‘te veel aan de strijkstok blijft hangen’. Het geld zou niet terechtkomen waar het zijn moet – bij de armsten – maar opgaan aan directeurssalarissen, kantoorgebouwen en dure campagnes om donateurs te werven.

Zinvolle besteding van ontwikkelingsgeld is duur

Een onderzoek van Goede Doelen Nederland wijst uit dat ontwikkelingsorganisaties ongeveer tien cent van elke euro uitgeven aan fondsenwerving en organisatiekosten. Organisaties moeten zuinig omgaan met geld dat bestemd is voor mensen in armoede. Maar het is een onterechte aanname dat projecten beter worden wanneer je salaris- en beheerkosten tot een minimum terugbrengt. Voor zinvolle besteding van ontwikkelingsgeld heb je mensen nodig die trainingen volgen, een redelijk salaris verdienen en samen in een kantoor werken.

Bij Wilde Ganzen besteedden we in 2023 90,2 cent per gedoneerde euro aan projecten, training en voorlichting. 7,1 cent ging naar het werven van donateurs en 2,7 cent naar administratiekosten. Onze directeur verdiende in 2023 114.580 euro op basis van 34 uur per week. Hij geeft leiding aan 56 medewerkers en draagt de verantwoordelijkheid over de meer dan 58 miljoen euro die er in 2023 binnenkwam.

Het salaris van onze directeur is een veelbesproken onderwerp, en we begrijpen de vragen die mensen hierover hebben. Wij geloven echter dat goed leiderschap essentieel is voor het realiseren van onze missie. Zijn waardevolle ervaring en expertise helpt ons om met elke gedoneerde euro zoveel mogelijk impact te maken.