Kwetsbare kinderen en volwassenen beschermen

In 2000 ging ik op missie naar Kyiv, Oekraïne, om te onderzoeken hoe internationale organisaties de hiv/aids-epidemie aanpakten. Wat ik daar zag, opende mijn ogen voor de kwetsbaarheid van mensen met hiv/aids, sekswerkers, drugsgebruikers en dak en thuislozen.

Deze mensen waren niet alleen vatbaar voor de ziekte zelf, maar ook voor manipulatie, misbruik en stigmatisering. De ervaring leerde me dat het cruciaal is om deze kwetsbare mensen te beschermen en hun welzijn te verbeteren.

Maar hoe doe je dat? Hier komt safeguarding om de hoek kijken. Met safeguarding bedoelen we het beschermen van kwetsbare kinderen en volwassenen.

Het belang van privacy

Privacy is een fundamenteel recht en de eerste stap in het beschermen van kwetsbare mensen. In Kyiv zag ik dat wanneer de hiv-status van iemand openbaar werd gemaakt, andere mensen uit risicogroepen minder snel bereid waren zich te laten testen.

Ze waren bang voor stigmatisering en sociale uitsluiting. Zelfs de associatie met de ziekte kon in die tijd en context al leiden tot discriminatie. Die economisch moeilijke tijd in de Oekraïne maakte dat veel mensen het moeilijk hadden.

Veel mensen waren bang voor aids en vonden dat patiënten het aan zich zelf te wijten hadden dat ze ziek waren geworden. De zorg die de patiënten kregen was bovendien vaak onvoldoende, waardoor de ziekte zich verder verspreidde, zelfs onder mensen zonder duidelijk risico.

Dit voorbeeld toont aan dat het rekening houden met de kwetsbaarheid van mensen door safeguarding niet alleen individuele belangen beschermt, maar ook de samenleving als geheel.

Het belang van het beschermen van privacy geldt niet alleen voor hiv/aids-patiënten, maar ook voor andere kwetsbare groepen als ouderen, armen, daklozen, vluchtelingen, verslaafden en mensen met een handicap.

Openbaarmaking van gevoelige gegevens of het delen van foto’s ten behoeve van fondsenwerving kan hun kwetsbaarheid vergroten en leiden tot discriminatie en isolatie.

Kwetsbare mensen kunnen ook makkelijk slachtoffer worden van misbruik, verwaarlozing en mishandeling, door naasten, leden van de gemeenschap of hulpverleners.

Daarom is het essentieel dat hulporganisaties strikte regels en controles hanteren om de privacy van hun cliënten te waarborgen en misbruik te voorkomen.

Wat houdt een goed safeguarding beleid In?

Een goed safeguarding beleid gaat verder dan alleen regels opstellen. Het creëert een cultuur van veiligheid en respect binnen de organisatie. Dit betekent onder andere:

1. Training en bewustwording
   Alle medewerkers en vrijwilligers moeten getraind worden in safeguarding. Ze moeten weten hoe ze signalen van misbruik kunnen herkennen en hoe ze hierop moeten reageren.
2. Screening en antecedentenonderzoek
   Voordat iemand met kwetsbare mensen mag werken, moet er een grondig screening en antecedentenonderzoek plaatsvinden. Dit helpt om mensen met verkeerde bedoelingen buiten de deur te houden.
3. Klachtenprocedures
   Er moeten duidelijke procedures zijn voor het melden van misbruik. Iedereen moet weten hoe en waar ze klachten kunnen indienen.
4. Toegang tot gegevens
   Toegang tot persoonlijke gegevens moet strikt beperkt zijn tot diegenen die deze informatie echt nodig hebben voor hun werk.
5. Monitoring en evaluatie
   Safeguarding beleid moet regelmatig geëvalueerd en aangepast worden om effectief te blijven en aan te sluiten bij de veranderende behoeften van de doelgroep.

Praktijkvoorbeelden en uitdagingen

Tijdens mijn tijd in Kyiv zag ik hoe lokale ziekenhuizen en klinieken soms onbewust bijdroegen aan stigmatisering door zich openlijk te adverteren als hiv/aids-klinieken.

Dit maakte het moeilijk voor patiënten en mogelijk geïnfecteerden van deze toen nog zeer dodelijke ziekte om zonder stigmatisering hulp te zoeken. Dit benadrukt de noodzaak van culturele sensitiviteit en het begrijpen van de context waarin je werkt.

Een ander voorbeeld is het werk met dak en thuislozen en drugsgebruikers. Deze groepen zijn vaak wantrouwig tegenover hulpverleners vanwege eerdere negatieve ervaringen. Het opbouwen van vertrouwen is cruciaal en dit kan alleen door consistent en respectvol gedrag.

Ook armoede, honger en ontheemding zijn risicofactoren. Mensen die honger hebben, zijn gemakkelijk te manipuleren voor een beetje voedsel. Misbruik in vluchtelingenkampen is veelvoorkomend en mensen die niet weten hoe ze de volgende dag zullen overleven, zijn kwetsbaar voor uitbuiting.

Conclusie

Het beschermen van kwetsbare kinderen en volwassenen is ook in kleinschalig ontwikkelingswerk een complexe maar essentiële taak. Het vereist strikte privacybescherming, grondige training van hulpverleners en een cultuur van veiligheid binnen organisaties. Ook moeten er duidelijke procedures zijn voor het melden van misbruik, waarbij de veiligheid van de melders gegarandeerd wordt.

Door samen te werken en best practices te delen, kunnen we ervoor zorgen dat deze kwetsbare groepen de bescherming en steun krijgen die ze verdienen. Alleen dan kunnen we echt een verschil maken in hun leven en bijdragen aan een rechtvaardigere en veiligere wereld voor iedereen.

Zoek je een concreet hulpmiddel om je partnerorganisatie te ondersteunen bij het schrijven van een beleid? The Change the Game Academy ontwikkelde een handige toolkit.

Bekijk de toolkit