Imke in Oeganda: geen stroom, toch power!
Namens Wilde Ganzen neemt Adviseur Projecten Imke Straaten deel aan het Young Expert Programmes (YEP). Gedurende één jaar woont en werkt zij vanuit Oeganda en gaat hier in gesprek met onze partnerorganisaties: Hoe betrekken zij de gemeenschap? Wat hebben zij als organisatie nodig om gemeenschappen te mobiliseren? En, hoe kan Wilde Ganzen hen hierin ondersteunen? Via deze blogserie deelt zij haar verhalen, ervaringen en bevindingen uit het veld.
Het straatbeeld van Kampala wordt gevormd door dienstverlening en ondernemerschap. Op straat is namelijk álles te koop: tomaten, uien en aardappelen, gebrande maïs, verse ananassen en gedroogde bonen. Maar ook slippers, meubilair, keukengerei en zélfs schilderijen. Het kleurrijke straatbeeld van Kampala wordt omhuld met de geur van versgebakken Rolled Eggs en uitlaatgassen. Want auto’s zijn er overal: Indien er geen file ontstaat ontwijken de chauffeurs behendig de kuilen in de weg of remmen voor de gevreesde boda boda’s (motor taxi’s).
Het straatbeeld van Kampala is te vergelijken met een legpuzzel van Jan van Haasteren: Het is één groot zoekboek en óveral waar je kijkt is íets te zien. Inmiddels woon ik alweer ruim twee maanden in Kampala en laat ik me dagelijks verwonderen door niet-alledaagse taferelen.
Ik begrijp steeds beter in welke context onze partnerorganisaties werkzaam zijn. En eerlijk is eerlijk, deze is vaak uitdagender dan vooraf gedacht, waarbij ik me ook realiseer dat de hoofdstad Kampala niet representatief is voor het platteland van Oeganda.
Geen stroom
Met gemiddeld één tot twee power cuts per week heb ik inmiddels zelf mogen ervaren hoe het is om te leven bij kaarslicht. Als de stroom uitvalt, merk je pas hoeveel stroom je eigenlijk verbruikt in het dagelijks leven. En waarschijnlijk als Mzungu (witte mensen van Europese afkomst) nog ‘nét’ iets meer dan gemiddeld. Laptop, telefoon en wifi. Maar ook de boiler, koelkast (met vriesvak) en verlichting in huis.
Mijn westers ongemak maakt steeds vaker plaats voor begrip, acceptatie en bewondering.
Dit is geen klaagzang. Mijn westers ongemak maakt steeds vaker plaats voor begrip, acceptatie én bewondering. Waar wij in Nederland (kunnen) streven naar efficiëntie en resultaten via een strakke jaarplanning, bereiken de partnerorganisaties in Oeganda meer zónder planning. Tijd is relatief en geduld is een schone zaak. Maar, dát gaat zeker niet ten koste van het resultaat. Wat ik tot dusver van hen heb geleerd? Verwacht het onverwachte en je kunt de wereld aan! En dan is er nog het politieke klimaat.
Toch ‘power’
Sinds haar onafhankelijk in 1962 wordt het politieke klimaat in Oeganda beïnvloed door etnische verschillen, burgeroorlogen en een politiemacht. Dit vertaalt zich in diepgewortelde bureaucratie, hiërarchie en corruptie: In een land waar de president de grondwet kan wijzigen is er steeds minder bewegingsruimte voor maatschappelijke organisaties.
Het is alsof tijdens het spelen van het spel, de spelregels worden veranderd. Maar ook hier geldt de vraag: Hoe ga je er mee om? Het is navigeren in complexiteit.
Hevige regenbuien met stroomuitval tot gevolg en veranderende wetgeving doen keer op keer een beroep op de creativiteit, flexibiliteit en het aanpassingsvermogen van de partnerorganisaties in Oeganda. Maar, ze gaan door. Een ook dát is ondernemerschap. Gedreven door saamhorigheid en vastberaden om een betekenisvolle bijdrage te leveren in hún gemeenschap nemen zij verantwoordelijkheid, daar waar de overheid hen macht ontneemt.
En dit laat mij realiseren dat: without power, they still have got the power!