Gemeenschappen bepalen hun eigen koers

Afgelopen jaar wilde ik weten hoe mijn partners met hun lokale gemeenschap samenwerken. Als reactie op een open vraag aan hen kreeg ik een groot aantal diverse antwoorden. Met al die antwoorden groeide ook mijn begrip voor de noodzaak om projecten hun wortels te laten hebben in de gemeenschappen waarvoor ze bedoeld zijn. Een hoogtepunt in mijn zoektocht naar het belang van gemeenschapsparticipatie was een gesprek met expert Sophie Elisabeth Kibuywa, directeur en trainer in gemeenschapsempowerment en -participatie van Decese in Kenia.

Sophie komt binnen met een brede glimlach. Later die week zou ik ontdekken dat deze glimlach symbool staat voor haar hartelijkheid en enorme passie. Of eerder, roeping om ervoor te zorgen dat mensen zelf hun toekomst vorm kunnen geven. De missie van Sophie is om ervoor te zorgen dat gemeenschappen vaardig worden in het analyseren van hun situatie, die leren te bespreken en zelf oplossingen te bedenken voor hun problemen.

Gemeenschapsparticipatie is een voorwaarde voor duurzame vooruitgang.

Het is beter als ze zelf eigenaar zijn van de beslissingen die hieruit voortkomen. Dat is belangrijk omdat ze zo zelf weten welke veranderingen noodzakelijk zijn en voor welke problemen er oplossingen moeten worden gevonden. Sophie legt uit dat mensen van buiten onmogelijk de prioriteiten kunnen bepalen, want als die verkeerd worden ingeschat heeft dit een negatieve invloed op het draagvlak voor een project.

Sophie ziet gemeenschapsparticipatie als een voorwaarde voor duurzame vooruitgang. In deze video legt ze uit waarom dat zo is:

Een gemeenschap die betrokken is bij haar eigen ontwikkeling zal projecten duurzaam onderhouden en verder ontwikkelen stelt Sophie. Maar het belangrijkst is het dat mensen waardigheid en zelfvertrouwen opbouwen als ze zelf onderdeel zijn van de oplossing. Op basis hiervan komt duurzame verandering tot stand.

Als gemeenschappen niet betrokken zijn en een project tot stand komt door druk van buitenaf, dan heeft dit negatieve effecten voor dat project

Als gemeenschappen niet betrokken zijn en een project tot stand komt door druk van buitenaf dan heeft dit negatieve effecten voor dat project. Mensen hebben niet of minder kunnen participeren en identificeren zich hierdoor niet met de oplossing.

Ze zullen niet bijdragen aan de continuïteit van het project. Doordat hun ideeën niet meegenomen worden in het project blijft het een project van de organisatie die het heeft geplaatst. Daarmee ligt de verantwoordelijkheid voor het voortbestaan van het project bij die organisatie. Misschien heb je zelf ook voorbeelden gezien of zelf ondervonden hoe pittig het is om verantwoordelijk te zijn voor een project in een ander land. Dat is niet houdbaar!

Hoe gaan we hiermee aan de slag?

Sophie geeft 5 tips hoe je de gemeenschap kan bijstaan haar eigen weg te vinden

1. “When you empower the people, they become a vital past of a resilient organisation”. Identificeer een goede partnerorganisatie die vertrouwen geniet in de gemeenschap en lokaal aanwezig is.
2. “Listen to them”. Deze partnerorganisatie luistert naar de verhalen in de community en gebruikt participatieve technieken.
3. Ondersteun mensen om te reflecteren over wat de grondoorzaken zijn van hun problemen.
4. “build on their wisdom”. Formuleer samen met de mensen de prioriteiten zodat ze tijdens elke stap richting de oplossing betrokken zijn.
5. “Work towards people that have the dignity to stand up right”. Vind samen een oplossing voor de grondoorzaken waar iedereen aan bij kan dragen met tijd en andere middelen.

Welke rol kunnen jij en ik innemen?

Mijn week met Sophie was veel te kort. Als solidair wereldburger met een groot rechtvaardigheidsgevoel wil ik graag betrokken zijn. Maar hoe dan? Hoe zorg je dat je als ‘buitenstaander’ het initiatief niet overneemt maar wel je waarde kan toevoegen? Welke ruimte mag je innemen in het proces zonder dat het invloed heeft op het lokale eigenaarschap van de mensen en gemeenschappen daar?

Als stichting kun je een belangrijke rol spelen tijdens duurzame veranderingen in gemeenschappen

Als stichting kun je een belangrijke rol spelen tijdens duurzame veranderingen in gemeenschappen, maar we moeten ons wel bewust zijn welke positie we daarin innemen. Samen met Sophie kom ik tot een aantal belangrijke punten die mee kunnen helpen:

• Investeer meer in de capaciteiten van mensen die lokaal werken met de gemeenschappen;
• Neem de tijd om een lokaal proces tot stand te laten komen;
• Maak je eigen prioriteiten en interesses ondergeschikt en bouw voort op lokale kennis;
• Zorg ervoor dat je één van de investeerders bent naast de gemeenschap en andere partijen zodat het project nooit van jou wordt maar vooral een project van de gemeenschap blijft.

Ik beloof Sophie hiermee binnen Wilde Ganzen aan de slag te gaan. En jij? Heb jij ervaringen die je hierover met ons kan delen? We horen het graag!