Flinke paniek in Ethiopië (en wat we daar van kunnen leren)

Stel dat je afhankelijk bent van een levensreddend medicijn dat van de een op de andere dag niet meer beschikbaar is. Wat zou jij doen? Ik zou in ieder geval flink in paniek zijn. Dat is precies wat er nu gebeurt bij leden van onze lokale partnerorganisatie BEZA in Ethiopië.

BEZA is een zelfhulporganisatie van mensen met hiv en aids. De organisatie heeft meer dan duizend leden die allemaal besmet zijn met hiv en elkaar helpen. Met steun van onder meer Wilde Ganzen, de Nederlandse BEZA Foundation en ISEE uit Urk begeleiden ze mensen met hiv, doorbreken ze het taboe rond deze ziekte en zorgen ze ervoor dat mensen via het lokale ziekenhuis medicijnen krijgen.

Medicijnen die levensreddend zijn. Medicijnen die tot voor kort werden geleverd en betaald door USAID.

Plotseling stopgezet

Dit Amerikaanse hulpprogramma is de grootste donateur van voedselhulp in de wereld. En financier van hiv-medicatie in grote delen van Afrika. President Trump heeft dit programma plotsklaps voor drie maanden stopgezet. En wie weet wat er daarna gaat gebeuren.

Leden van BEZA, samen met medewerkers van Wilde Ganzen. De man op de foto is voorzitter Melese Asefa.

Zonder medicatie grote problemen

Voorzitter Melese Asefa vertelde mij hoe ontzettend belangrijk die medicijnen zijn: “Zonder hiv-medicatie vermenigvuldigt het virus razendsnel. Als je dertig dagen geen medicijnen meer slikt, kan het virus muteren en is de kans groot dat je resistent wordt. Dat betekent dat het medicijn voor jou niet meer werkt.”

De klok tikt dus voor deze mensen. Wie resistent is, wordt afhankelijk van andere pillen. Melese: “Die medicijnen zijn schaarser, duurder en kunnen minder effectief zijn. Wie helemaal geen medicijnen meer krijgt, wordt ziek en krijgt op den duur aids. Ook zorgt het ervoor dat hiv-infecties gaan toenemen. Dat moeders hiv doorgeven aan hun baby. Dat mensen door ziekte, stress en discriminatie hun baan verliezen en in financiële problemen komen. Uiteindelijk overlijden patiënten een vreselijke dood.”

Totale shock

Geen wonder dat Melese ons vertelt dat hiv-patiënten in totale shock zijn. Ze maken zich enorme zorgen over de toekomst. Ze voelen zich hulpeloos. Ze zijn bang voor de dood en hoe het dan verder moet met hun kinderen…

De les die we leren

Als er een les geleerd kan worden uit dit vreselijke verhaal, dan is het wel dat je als hulporganisatie niet afhankelijk moet willen zijn van één donateur. Dat ziet Melese ook. Daarom steunt Wilde Ganzen de kaarsenmakerij waarmee BEZA geld verdient voor hun organisatie. Ook heeft Melese vorig jaar meegedaan aan een training van Change the Game Academy om te leren hoe je geld op kunt halen in eigen land.

Change the Game Academy is mede door Wilde Ganzen opgericht en wordt wereldwijd aangeboden aan kleine organisaties zoals BEZA om lokaal fondsen te werven en op te komen voor eigen rechten. “Ik wil in eigen omgeving geld inzamelen met een grote campagne”, vertelt hij ons. Ook wil hij de Ethiopische overheid aanspreken op hun verantwoordelijkheid. Vele organisaties zijn hem al voorgegaan en zijn in staat gebleken om minder afhankelijk te worden van buitenlandse hulp.

De wil is er

Maar in dertig dagen gaat dat allemaal niet. Zeker niet in een land als Ethiopië, waar ook nog zoveel andere problemen en conflicten spelen. Maar de wil is er. “We vragen je om ons te helpen onze stem te verheffen, zodat we onze levens kunnen redden”, vertelt Melese.

Wilde Ganzen blijft steun bieden

Dat gaan we zeker doen. Mijn collega’s bij Wilde Ganzen helpen hem om nieuwe projecten op te zetten en alternatieve financiering te vinden. Ze zetten hun kennis en netwerk in om BEZA waar mogelijk te ondersteunen. Misschien kunnen ze daardoor straks een eigen kliniek opzetten en zelf medicijnen inkopen. En in eigen land vragen we de Nederlandse overheid om niet hetzelfde voorbeeld te volgen als Amerika, maar juist meer in te zetten op het sterker maken van kleine, stoere organisaties als BEZA. Want dat is volgens ons ontwikkelingshulp anno 2025.

Laten we hopen dat het allemaal op tijd is voor Melese en zijn lotgenoten. Opgeven is in ieder geval geen optie. Hopelijk kunnen we je snel meer laten weten over hun nieuwe project!