René Huigens van stichting Lusulu vertelt
Vorig jaar was het twintig jaar geleden dat René Huigens en zijn vrouw Elzeliene van Duijn voor het eerst voet zette in Lusulu, een afgelegen dorp in het noordwesten van Zimbabwe. Met steun van Wilde Ganzen hielpen zij een gedreven schooldirecteur met het opbouwen van een middelbare school. Wat is er allemaal gebeurd en hoe staat het er nu voor? Met glinsterende ogen blikt René vanuit zijn woonkamer in Beilen terug op de afgelopen twintig jaar.
“Ik ben afgestudeerd in economische problemen in ontwikkelingslanden en ben daarna als docent in het onderwijs gaan werken. Het was altijd onze droom om naar Afrika te gaan. Toen onze kinderen uit huis gingen, zijn wij ook het huis uitgegaan. Via het Kommittee Zuidelijk Afrika, een organisatie die zich destijds inzette tegen apartheid, kwam ik op een middelbare school in Zimbabwe terecht. Daar heb ik enkele jaren gewerkt. Via via kwamen Elzeliene en ik in contact met Dumisami Ndhlovu, een gedreven schooldirecteur in Lusulu. Dumisami had een duidelijk plan voor het opbouwen van een middelbare school en vroeg ons om hulp.
We hebben jarenlang met elkaar gecorrespondeerd. Soms duurde het weken voordat we reactie kregen: er was destijds natuurlijk nog geen smartphone en in Zimbabwe is het niet altijd even makkelijk om post naar de juiste plek te krijgen. In 2003 zijn we er echt voor gegaan en hebben we stichting Lusulu opgericht.”
“Toen onze kinderen het huis uit gingen, zijn wij ook het huis uitgegaan.”
De eerste keer in Lusulu
“Toen we voor het eerst in Lusulu kwamen, schrokken we ons wezenloos. Er zaten vierhonderdvijftig leerlingen op de school en klassen waren wel vijftig á zestig leerlingen groot. Slechts de helft van de leraren was bevoegd en veel van de lessen vonden buiten plaats onder een boom. De school was gehuisvest in een verlaten medische post met één kantoortje en drie lokalen. Er waren drie kleine hutjes waar tien leraren doordeweeks woonden. Meisjes overnachtten in een leslokaal: overdag lagen er dekens aan de rand en ‘s avonds werden de tafels aan de kant geschoven. De jongens bouwden er zelf traditioneel hutje van leem met een grasdak.
Het dorp zelf was heel klein. Er was één klein winkeltje en er stonden zo’n 50 hutten waar gezinnen woonden. Elektriciteit was er niet en meisjes liepen elke dag met emmers op hun hoofd om water te halen. Ondanks deze schaarse situatie werden we ontzettend gastvrij ontvangen. Een van de leraren ruimde zijn kamer uit zodat wij daar konden slapen, er was een matras voor ons geregeld en de leraressen kookten voor ons. Het was een hele bijzondere tijd.”
“Meisjes overnachtten in een leslokaal: overdag lagen er dekens aan de rand en ‘s avonds werden de tafels aan de kant geschoven”
Van één naar vijf scholen
“In eerste instantie was het doel om één middelbare school op te zetten. De ouders in Lusulu bouwden zelf aan de school. Ondertussen voerden wij actie om geld in te zamelen voor de aankoop van bouwmateriaal en meubilair, ondersteunden we de bouw waar nodig met deskundige kennis en dachten we na over manieren om culturele uitwisseling op school te stimuleren. Ook gingen we regelmatig naar Lusulu met vrijwilligers en verzorgden we trainingen voor docenten.
Toen het project een succes bleek, kregen we van ouders de vraag of we hen ook wilden steunen bij het opzetten van een basisschool. De ouders hebben het project op gang gezet en wij zijn weer vanuit Nederland actie gaan voeren. Omdat leerlingen soms wel 30 kilometer naar school moesten lopen, ontstond er later ook vraag naar dependances van de middelbare school. Inmiddels heeft de lokale gemeenschap met onze steun vier prachtige zelfstandige middelbare scholen en een basisschool opgezet in Lusulu en omringende dorpen.”
Actie voeren
“Wilde Ganzen is van begin tot eind onze hoofdsponsor geweest. Elzeliene en ik hebben Wilde Ganzen beide van huis uit meegekregen. Waar wij naar de kerk gingen, werd er voor Wilde Ganzen gecollecteerd. Daarom hebben we direct Wilde Ganzen benaderd toen we aan het project begonnen. Het is al die tijd een hele prettige samenwerking geweest. We konden altijd aankloppen en er is zelfs een keer iemand van Wilde Ganzen in Lusulu langsgekomen.”
“In de eerste periode verdubbelde Wilde Ganzen het bedrag wat wij ophaalden met wervingsacties. Een van die acties was een avond waarop mannen voor vrouwen kookten in een mbo-college waar ik destijds werkte. Door die avond raakten veel collega’s geïnspireerd en zijn een aantal later zelf naar Lusulu gegaan om te helpen. Ook via via klopten er vrijwilligers bij ons aan. Zo heeft een conciërge uit Emmeloord jarenlang in het bestuur gezeten en heeft hij samen met leerlingen in Lusulu waterleidingen en elektriciteit aangelegd.”
Grote impact
Er is veel veranderd in het dorp sinds de bouw van de eerste school. De medische post is flink verbeterd, er zijn nieuwe eetgelegenheden en er zijn huizen bijgebouwd. “Daar ben ik achteraf wel trots op,” vertelt René. “We hebben een school geholpen, maar de impact van dit project is veel groter geweest dan dat.”
“We hebben een school geholpen, maar de impact van dit project is veel groter geweest dan dat”
Leerschool
Maar bovenal hebben we veel geleerd over omgaan met armoede en tegenslag. Wat doe je als een orkaan het dak van een lokaal afblaast of als de band van je fiets kapot is? In Nederland geven we erg snel op. Mensen daar vinden met weinig middelen toch een oplossing en gaan verder. Dat zal me altijd bijblijven.”
“We build the bridge when we reach there”
Het stokje overdragen
Vorig jaar is Stichting Lusulu opgeheven. De tijd was rijp om het stokje volledig aan de lokale gemeenschap over te dragen. “Het was moeilijk om de stichting los te laten”, vertelt René. “Ik heb natuurlijk veel mooie herinneringen. Maar: de lokale gemeenschap is sterk en heeft alles in huis om het vanaf hier helemaal over te nemen.”